- هاشومیر (نگهبان)
یک سازمان نظامی صهیونیستی است که در سال ۱۹۰۹ در فلسطین تشکیل شد و افرادی چون اسحاق تسفی، اسرائیل گلعادی، الکساندر زید و اسرائیل شوحط مسؤولان این سازمان بشمار میآمدند.
بیشتر اعضای این سازمان نظامی از حزب کار (عمل) و از نخستین مهاجران روسی به فلسطین اشغالی هستند. با این وجود، هاشومیر با نظارت مستقیم حزب کار بر این سازمان مخالفت کرده است. هدف این سازمان تامین امنیت شهرکهای یهودینشین و حمایت از آنها اعلام شده است.
- بیتار
این کلمه برگرفته از عبارت عبری “بریت یوسف ترومبلدور” به معنی “دوران ترومبلدور” و یا “پیمان ترومبلدور” است. بیتار سازمانی اصلاحطلب و متشکل از جوانان صهیونیست است که یوسف ترومبلدور در سال ۱۹۲۳ آن را در هلند تاسیس کرد.
هدف این سازمان آموزش اصول کشاورزی و علوم به جوانان یهود بری آماده ساختن آنها جهت زندگی در فلسطین بود. البته در آموزش این افراد روی آموزش نظامی و زبان عبری تاکید خاصی میشد.
اعضای این سازمان یک نوع ایدئولوژی متاثر از فاشیسم را آموزش میدیدند. اندیشه فاشیسم در آن زمان حاکم بر اروپا بود، به همین دلیل به این جوانان تلقین میشد که انسان دو راه پیشرو دارد که سومی ندارد: “یا مرگ یا جنگ”.
بیتار مدام به اعضای خود یادآوری میکرد که هر کشور دارای رسالت و اهداف خاص، با زور شمشیر تشکیل شده است. در کل باید گفت که این سازمان افکار و اندیشههای جابوتنسکی از رهبران صهیونیسم را یدک میکشد.
- نوتریم
کلمهی عبری و به معنی نگهبان و محافظ است. این سازمان عبارت است از پلیس احتیاط یا ذخیره یهود که نیروهای قیمومت انگلستان با همکاری هاگانا و برای سرکوب انتفاضه ملت فلسطین در ۱۹۳۶ ـ ۱۹۳۹ تشکیل دادند و در ین راستا صدها یهودی در شهرها و شهرکها به عضویت آن درآمدند و بری حمایت از شهرکهای واقع در دره اردن اعزام شدند.
نیروهای نوتریم ابتدا ۱۵۵۰ نفر بودند که حقوق و هزینه زندگی ۷۵۰ نفر آنان را انگلستان و حقوق بقیه (۱۸۰۰) را رهبری شهرکهای یهودی متکفل شده بودند. در ژوئن ۱۹۳۶ با توجه به شدت گرفتن تظاهرات فلسطینیان ۱۲۴۰ نیرویی که “نگهبانان ذخیره” نام داشتند، به عضویت این سازمان درآمدند.
- سپاه یهود
سپاه یهود تشکیلاتی نظامی و متشکل از داوطلبان یهودی است که در جریان جنگ جهانی اول در کنار نیروهای انگلیس و متفقین جنگیدند. گردان یهودی شماره ۳۸ که در میان سالهای ۱۹۱۵ ـ ۱۹۱۷ تشکیل شد و گردان ۳۹ که بن گوریون و بن تسفی در سالهای ۱۹۱۷ ـ ۱۹۱۸ در آمریکا آن را تاسیس کردند و گردان ۴۰ (که در فلسطین تشکیل شد) و گردانهای “یورش تفنگهای پادشاهی” نیروهای تشکیلدهنده این سازمان هستند.
تعداد نیروهای همه این گردانها مجموعا ۶۴۰۰ مرد بود که همه آنها سپاه یهود نامیده میشدند. اندیشه تاسیس این سپاه از آن جا نشأت میگیرد که صهیونیستها با توجه به قدرت استعماری بریتانیا بر خود لازم میدانستند که برای رسیدن به هدف خود یعنی تاسیس وطنی ملی بری یهودیان به نیروهای انگلیسی کمک کنند.
- لشکر یهود
یک سازمان نظامی یهودی است که در زبان عبری “هاهیل” نام دارد. این سازمان در سال ۱۹۴۴ به دستور حکومت بریتانیا و برای کمک به نیروهای متفقین در جریان جنگ جهانی دوم تشکیل شد. اما در اصل تشکیل لشکر یهود به سال ۱۹۳۹ یعنی در جریان جنگ جهانی دوم ـ که رهبران شهرکهای یهودی در فلسطین راه را برای رسیدن به آرزوی خود در تشکیل دولت با مساعدت متفقین هموار میدیدند ـ باز میگردد. در همین سال حدود ۱۳۰ هزار شهرکنشین یهود در فلسطین برای جنگ با متحدین داوطلب شدند.
- هاگانا
هاگانا کلمهی عبری به معنی “دفاع” و سازمانی نظامی و متعلق به شهرکنشینان صهیونیست است. این سازمان در سال ۱۹۲۰ تشکیل شد. هاگانا ابتدا وابسته به اتحادیه کارگران و سپس حزب ماپای و هستدروت بود. در سال ۱۹۲۹هاگانا در سرکوب انتقاضه فلسطینیان مشارکت و به خانهها و مستغلات عربها حمله کرد و راهپیماییهایی را بری تحریک شهروندان عرب و به وحشت انداختن آنها به راه انداخت.
همچنین این سازمان در امر شهرکسازی بخصوص در ابداع شیوه “حصار و برج محافظت” برای شهرکهای صهیونیستنشین مشارکت فعالی داشت و علاوه بر آن از زمان تاسیس همواره در راستی تامین امنیت شهرکهای صهیونیستی تلاش کرده است.
سالهای انتفاضه فلسطینیان از ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹ شاهد همکاری گسترده هاگانا با نیروهی اشغالگر انگلیس بود و این همکاری به با انتصاب “چارلز وینجیت” بعنوان افسر سازمان امنیت انگلستان در فلسطین به سال ۱۹۳۹ توسعه یافت.
وی بر تیمهای ویژه شبانه و گروهانهای سیار و هماهنگی میان سازمان اطلاعات و امنیت انگلستان و بخش امنیتی هاگانا معروف به “شی” نظارت داشت. همچنین نیروهای بریتانیا و هاگانا در تشکیل پلیس ویژه حفاظت از شهرکهای یهودی همکاری داشتند و بیشتر اعضای آن از نیروهی هاگانا تشکیل شد.
با پایان جنگ جهانی دوم نبرد جدیدی روی داد و هاگانا با همکاری “لیحی” و “اتسل” تاسیسات انگلیس و پلها و خطوط راهآهن را تخریب کرد. این عملیاتها “جنبش مقاومت عبری” نامیده شدند. با برپایی دولت “اسرائیل” نیروهای هاگانا هستههای اصلی ارتش صهیونیستی را تشکیل دادند.
- اتسل
اتسل اختصار “سازمان نظامی ملی در سرزمین اسرائیل” است و نام دیگر آن “آرگون” است. اتسل سازمانی نظامی و صهیونیستی است که در سال ۱۹۳۱با همکاری اعضای قدیمی هاگانا (که از سازمان مادر جدا شده بودند) و گروهی مسلح از سازمان بیتار تاسیس شد.
افکار و اندیشههای ولادیمر جابوتنسکی مبنی بر ضرورت قدرت تسلیحاتی یهود برای تشکیل دولت و حق هر یهودی در ورود به فلسطین شالوده طرحها و برنامههای این سازمان را تشکیل میدهد. آرم این سازمان عبارت بود از یک دست که سلاحی را گرفته و بر روی آن عبارت “فقط ین” نوشته شده بود.
در سال ۱۹۳۷ آبراهام یتهومی رئیس وقت اتسل با هاگانا به توافق رسید که این دو سازمان در هم ادغام شوند. این مسأله باعث تجزیه اتسل شد ؛ زیرا کمتر از نیمی از اعضای سه هزار نفری آن با ین امر موافق بودند و اکثریت بر ضرورت حفظ استقلال سازمان تاکید داشتند.
در سال ۱۹۴۰ برای دومین بار ین سازمان تجزیه شد و این بار گروه “آبراهام شتیرن” از آن فاصله گرفت و سازمان لیحی را تشکیل داد. علت این تجزیه هم به اختلاف این گروه با بقیه نیروهای اتسل در مورد اتخاذ موضع مناسب در قبال همکاری با نیروهای درگیر در جنگ جهانی دوم برمیگردد.
هواداران شتیرن بر ضرورت حمیت از آلمان نازی برای شکست بریتانیا و به دنبال آن خروج نیروهای این کشور از فلسطین و تشکیل “اسرائیل” تاکید میکردند، در حالی که سازمان مادر خواستار همکاری با نیروهای انگلیسی بویژه در زمینه مسائل امنیتی بود.
اتسل با عملیاتهای تروریستی خود نقش عمدهی در کوچاندن کشاورزان فلسطینی داشت. همچنین این سازمان با همکاری سازمان تروریستی “لیحی” و حمایت هاگانا به خودروهای فلسطینیان حمله میکرد و به کشتار معروف دیریاسین در ۹ آوریل ۱۹۴۸ دست زدند.
- لیحی (شتیرن)
این کلمه اختصار جمله “مبارزان راه آزادی اسرائیل” است. لیحی سازمانی نظامی و سری است که آبراهام شتیرن در سال ۱۹۴۰ به دنبال کنارگیری خود و هوادارانش از سازمان اتسل تاسیس کرد.
از سال ۱۹۴۲ این سازمان به دنبال کشته شدن بنیانگذار آن “شیترن” به دست نیروهای انگلیسی به نام خود وی معروف شد. در سال ۱۹۴۳ رهبری این سازمان را مناخیم بگین بر عهده گرفت. مهمترین عملیاتهای تروریستی این سازمان عبارتند از:
ـ قتل فولک برنادوت میانجیگر بینالمللی
ـ بمبگذاری در هتل ملک داوود در قدس اشغالی و انهدام آن