دانستنی هایی درباره نمک های یُد دار

ما از نظر جغرافیایی در منطقه ‌ای زندگی می ‌کنیم که به دلیل فقیر بودن خاک
از یُد، بیشتر مواد غذایی کشت شده یا حتی دام‌ ها یُد کافی نداشته و میزان
مورد نیاز روزانه به این ماده معدنی از طریق غذا تأمین نمی‌ شود.

به همین دلیل مدت‌ ها ایران جزو کشورهایی بود که بیماری ‌های مربوط به کمبود یُد در آن شیوع داشت.

دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه
و رژیم درمانی می گوید: مهم ‌ترین علامتی که میان مردم به عنوان کمبود یُد
شهرت دارد، بزرگ شدن تدریجی غده تیروئید و بروز بیماری‌ غم ‌باد یا گواتر
است. علاوه بر آن باید گفت اگر خانم ‌های باردار در دوران بارداری به کمبود
این ماده معدنی مبتلا باشند، خطر این که کودک‌ شان دچار بیماری‌ هایی
مانند عقب‌ افتادگی ذهنی شود، وجود دارد.

به هر حال، به دلیل این کمبود در کشور ما پس از بررسی‌ های مختلف، تصمیم بر
این گرفته شد که یُد به یک ماده غذایی پرمصرف و راحت یعنی نمک اضافه شود و
در حال حاضر چند سال است که نمک‌ های کشور یُددار شده ‌اند. این برنامه،
کمک‌ بسیاری کرده است که یُد موجود در بدن وضعیت بهتری پیدا کند و البته
بررسی ‌هایی که روی میزان یُد موجود در ادرار دانش‌آموزان کشور هر چند وقت
یک بار انجام می ‌شود، این موضوع را ثابت کرده است.

اما چند نکته در مورد نحوه ی استفاده و نگهداری از نمک یُددار:

1- نمک یُد دار را باید در شیشه‌ های تیره‌ رنگی که درب آن ها باز نباشد و نور نبیند، نگهداری کرد تا یُد آن از بین نرود.

2- در موقع پخت هم هر چه دیرتر نمک اضافه شود تا یُد بیشتر حفظ شود و بر اثر حرارت از میان نرود.

3- در عین حال، فراموش نکنید که مصرف زیاد نمک خطر ابتلا به پُرفشاری خون
را افزایش می ‌دهد و این که نمک یُد دارد به این معنی نیست که ما مصرف آن
را بالا ببریم بلکه رعایت تعادل قدم اول است؛ زیرا همچنان یکی از توصیه‌
های سلامت در کشور مانند هر نقطه دیگر از دنیا، مصرف کم نمک است. از این
رو، سر سفره نمکدان نگذارید و به همان نمکی که در حین پخت به غذا اضافه
شده، بسنده کنید.

از آن جایی که خاک کشور ما فقیر از یُد بوده، نمی‌ توانیم مواد غذایی دیگری
را نام ببریم که غنی از یُد باشند. انتظار می ‌رود که ماهی ‌ها (از ماهی
آزاد، تن و شاه ماهی گرفته تا میگو) یُد بیشتری داشته باشند اما باز هم
بستگی به این موضوع دارد که در چه منطقه و چه آبی پرورش داده شده باشند.

علاوه بر تمام نکات یاد شده، ما مواد غذایی ‌ای داریم که می ‌توانند مانع
جذب یُد شده و گواترزا باشند؛ مانند خانواده کلم و برخی ریشه‌ ها که معمولا
مصرف خام‌ شان در مناطقی که شیوع کمبود یُد فراوان است یا توصیه نمی‌ شود و
یا مصرف پخته شده شان پیشنهاد می‌ شود.

سر سفره نمکدان نگذارید و به همان نمکی که در حین پخت به غذا اضافه شده، بسنده کنید.

دکتر عباس اسماعیلی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک نیز تاکید می کند به هیچ عنوان نباید از ابتدای پُخت غذا، به آن نمک اضافه کرد؛ چرا که یُد موجود در آن از بین می‌ رود.

وی با بیان این که در کشورمان از طریق نمک، یُد مورد نیاز بدن تامین می
‌شود، افزود: کمبود یُد می ‌تواند زمینه‌ ساز مشکلات عدیده ‌ای از جمله
گواتر و عقب ‌ماندگی‌ های ذهنی و جسمی باشد.

وی در خصوص نمک ‌های تصفیه‌ نشده گفت: نمک‌ های تصفیه ‌نشده سرشار از انواع
آلودگی است و حتی می‌ تواند منجر به سرطان‌ زایی در افراد شود.

ایشان در پایان تصریح کرد: در حال حاضر رستوران‌ ها و برخی از نانوایی ‌ها
به مصرف نمک‌ های غیر یُد دار مبادرت می ‌ورزند و این در حالی است که در
صورت شناسایی این واحدها طبق مقررات قانونی با متخلفان برخورد می‌ شود.