عملیات آزادسازی جزائر سهگانه خلیج فارس
از سال 1880 به بعد، اختلاف نظر میان ایران و بریتانیا بر سر مالکیت چهار
جزیرهء تنب بزرگ و کوچک، ابوموسی و سیری که همگی در تنگهء هرمز و در نیمه
راه سواحل ایران و کشورهای عربی قرار داشتند بروز کرد. تا آن زمان این
جزایر عمومن متعلق به ایران بودند و در رابطه با آنها اختلافی وجود نداشت،
با این حال در سالهای بعد چون در این زمان اهمیت سوقالجیشی این جزائر بر
انگلیس مشخص شد، دولت بریتانیا منکر حقوق ایران نسبت به این جزائر گردید و
با گسیل نیروهای خود، اقدام به اشغال جزائر میکند. دولت ایران نسبت به
اشغال جزائر تبب بزرگ و کوچک و ابوموسی توسط بریتانیا اعتراض کرد و
دولتهای بعدی ایران نیز به طور مداوم نسبت به این امر اعتراض کردند.
انگلیسيها بعد از آنکه در سال 1921 اقدام به تجزیة راسالخیمه از
شارجه کردند، تنب بزرگ و کوچک را به راسالخیمه و ابوموسی را جزو شارجه
(بخشی از امارات متحده عربی فعلی) که تحتالحمایه آن بودند واگذار کرد.
اما دولت ایران همواره اختلاف خود را بر سر این جزائر با انگلستان
میدانست و یک بار نیز در زمان سلطنت رضاشاه که قوای مسلح ایران به آن
جزائر رفتند لیکن در آن موقع دولت انگلیس اطمینان داد که این مشکل را حل
خواهد کرد و قبل از فیصله یافتن کامل آن مانع برافراشته شدن پرچم یکی از
طرفین در جزایر خواهد شد.
موقعیت جغرافیایی و استراتژیک جزایر سه گانه
اهمیت خلیج فارس از نقطه نظر جغرافیایی به علت ارتباط آن با اقیانوس
هند از طریق تنگهء هرمز است که این جزائر در آن قرار گرفتهاند. این جزائر
در جنوبیترین نقطة خلیج فارس در تنگه هرمز واقع شدهاند. تنب بزرگ با
نزدیکترین ساحل ایران (جزیرهء قشم) در حدود 25 کیلومتر فاصله دارد، در
حالی که فاصلة راسالخیمه تا این جزیره حدود 70 کیلومتر است. تنب کوچک در
13 کیلومتری غرب جزیره تنب بزرگ قرار داشته و فاصلهء آن با نزدیکترین ساحل
ایران (بندر لنگه) 37 کیلومتر است. تنب کوچک تقریبا فاقد سکنه بود. سکنة
تنب بزرگ در زمان بازپسگیری حدود 300 نفر بوده و جمعیت ابوموسی نیز از
700 نفر تجاوز نمیکرد. ابوموسی که از تنبها بزرگتر است و شاید دو برابر
تنب بزرگ باشد، در 96 کیلومتری ایران قرار دارد و علاوه بر داشتن ذخائر
نفتی، دارای خاک سرخ است که امتیاز آن را یک کمپانی انگلیسی دارا بود.
امروزه که دو سوم نفت مورد نیاز صنایع اروپای غربی باید از تنگه هرمز
بگذرد اهمیت این جزایر بیش از پیش روشن میشود و کافی است که یک دولت بر
این جزائر دست یابد و راه صدور نفت را از خلیج فارس ببندد. بنابراین این
سه جزیره بیش از هر چیز دارای اهمیت استراتژیک و نظامی هستند.
زمینه آزاد سازی جزایر و شرح وقایع قبل از آن
همانطور که در بالا ذکر گردید دولت ایران در زمان سلطنت رضاشاه كبير
با استفاده قوای نظامی به آن جزائر قصد آزادسازی جزائر را داشتند که در آن
موقع دولت انگلیس اطمینان داد که این مشکل را حل خواهد نمود و با بروز جنگ
جهانی دوم این اقدام ایران بینتیجه ماند.
در سال1347 دولت بریتالنیا اعلام کرد که تا سال1350 نیروهای خود را از
خلیج فارس بیرون خواد برد. از این تاریخ، مذاکرات بین دولت ایران و
بریتانیا در مورد جزایر مذکور به طور جدی آغاز شد و به مدت 3 سال ادامه
داشت. درگیریهای تبلیغاتی ایران و انگلیس در رسانه های گروهی قبل از آغاز
عملیات آزادسازی جزائر سهگانه در ماههای قبل از آن وجود داشت. طی این
مدت، دولت ایران شروع به اعمال فشار به بریتانیا نمود و حتی شاه فقيد
ايران اعلام نمود که برای اعادهء حاکمیت ایران بر جزائر سهگانه در صورت
لزوم به زور متوسل خواهد شد. حتی جهت قوت بخشیدن هرچه بیشتر بر این تهدید
به نیروهای مسلح شاهنشاهی دستور داد که به هواپیماهای بریتانیا که بر فراز
ناوگان دریایی ایران به ویژه در اطراف جزایر سهگانه پرواز کنند آتش گشوده
شود.
به تاریخ 19 / 2 / 1350 به دنبال پرواز هواپیماهای انگلیس و انجام
عملیات تهدیدگرانهء آنها بر فراز ناوهای نیروی دریایی، دولت ایران شدیدن
به انگلیس اخطار نمود که در صورت ادامهء تحریکات هوایی در خلیج فارس،
ناوهای جنگی ایران به هواپیماهای مزاحم انگلیس شلیک خواهند نمود. انگلستان
هم در مقابل اعلام نمود هواپیماها مسلح نبودند ولی توضیح نداد که هدف این
کشور از این عملیات خصمانه چه بوده است.
شرح عملیات
در ساعت 6:15 دقیقه بامداد روز 9 آذر 1350 (30 نوامبر 1971) یک روز
قبل از ترک قوای انگلیسی از خلیج فارس، یگانهای نیروی دریایی در سه جزیرة
تنگه هرمز (تنب بزرگ، تنب کوچک و اوبوموسی) پیاده شدند و با بازگرداندن
آنها به آغوش میهن، به دوران استعماری هشتاد ساله قوای انگلیسی بر این
جزایر پایان دادند. اولین پرچم ایران پس از گذشت کمتر از 35 دقیقه از آغاز
عملیات بر اولین جزیره افراشته شد و در راس ساعت 8 در هر سه جزیره، پرچم
ایران همراه با شلیک 21 گلوله توپ برافراشته گردید.
آزادسازی سازی جزیرة ابوموسی
در جزیره ابوموسی نیروهای پیاده شونده، وابسته به گردانهای ساحلی، راس
ساعت 6:15 دقیقه صبح به وسیلة یک فروند هاورکرافت BH-1 در قسمت غربی جزیره
پیاده شده و بلافاصله به سوی نقاط حساس پیشروی کردند و در ساعت 6:50 دقیقه
صبح، کلیهء نقاط حساس و ارتفاعات اشغال شد. افسران و درجهداران و سربازان
ایرانی به محض پیاده شدن در جزیره ابوموسی، پرچم شاهنشاهی را بر بالای کوه
حلوا که مرتفعترین نقطهء ابوموسی است برافراشتند.
در ساعت 6:15 پنج فروند هواناو SRN-6 در سه کرانة شمالی جنوب شرقی و جنوب غربی،
نیروهای کماندویی و گردانهای ساحلی را پیاده نمودند
برافراشته شدن پرچم ايران در مقابل پاسگاه تنب بزرگ
پس از سقوط پاسگاه با احترام نظامی پرچم ایران در مقابل پاسگاه و
مدرسه نیز برافراشته شد و ضمنن زخمیشدگان را به وسیلهء برانکارد و انجام
کمکهای اولیه با هلیکوپتر به بیمارستان شیر و خورشید سرخ بندرلنگه اعزام
میشوند و پس از سقوط پاسگاه نیروهای ایرانی تمامی سلاحهای موجود در
پاسگاه و خانههای مردم را جمعآوری مینمایند و بدین صورت، تصرف جزیرهء
تنب بزرگ کامل گشت.
در ساعت 10 صبح دریادار حبیب الهی و عکاسان و فیلمبرداران وارد جزیره
گردیدند و اندکی پس از اتمام عملیات مرحوم امیرعباس هویدا نخست وزیر، طی
نطقی بازگشت جزائر ایرانی را به آغوش میهن اعلام نمود.
ارشدترین افسر عملیات آزادسازی جزایر سرهنگ صولتی بود. در جریان
آزادسازی جزائر 1 افسر مهناوی نیروی دریایی به شهادت رسیدند و 1 نفر دیگر
نیز زخمی گردید. شهدای این عملیات عبارتند از: سروان رضا سوزنچی کاشانی /
مهناوی یکم حبیب سولکی کهریری و ناوی آیت الله خانی (روحشان شاد)
من طرف 
عنوان: عمليات آزادسازي جزاير سه گانه خليج فارس 