نیکلاس کپرنیک ( 1543-1473)

نیکلاس کپرنیک به سبب جمله
ای که گفته بود زمین به دور خورشید می گردد نه خورشید به دور زمین مشهور
است. کپرنیک در تورون لهستان به دنیا آمد او پسر یک بازرگان بود در جوانی
ریاضیات را در دانشااکوف خواند. سپس برای تحصیل اخترشناسی حقوق ادبیات
باستان و پزشکی به دانشگاههای مختلف ایتالیا رفت.پس از پایان تحصیلاتش در
رشته حقوق در سال 1506 به عنوان پزشک خصوصی عمومی خود که یک اسقف کاتولیک
بود به لهستان بازگشت. او در اوقات فراغت خود از محاسبه های ریاضی در اختر
شناسی برای تعیین محل سیارات و پیش بینی زمان وقوع حوادث آسمانی نظیر
خورشید گرفتگی یا ماه گرفتگی استفاده می کرد.
در این زمان محاسبه های حرکت سیارات به دلیل سیر قهقرایی سیارات دور تر و
گردشی که در ظاهر به طرف عقب داشتند مشکل بود. مریخ( بهرام) مشتری و زحل در
حرکت روی مدار خود به سمت جلو ظاهران دچار توقف می شدند و پیش از حرکت
دوباره به سسمت جلو چرخشی به سمت عقب داشتند.
بطلمیوس اختر شناس یونان قدیم با نظریه خود مبنی بر وجود حرکت حلقه های
کوچکتر به دور حلقه های بزرگتر تونسته بود این گردش قهقرایی را توجیه کند,
نظام پیچیده وی مجموعا به 70 حلقه نیازمند بود.
کپرنیک با این نظریه که حرکت سیارات به صورت دایره ای است موافق بود لیکن
او معتقد بود که خورشید در مرکز منظومه شمسی قرار دارد نه زمین. قرار دادن
خورشید در مرکز گردش سیارات محاسبه ها را ساده تر می کرد و تعداد مدارها را
نیز کاهش میداد.
کپرنیک نشان داد که حرکت قهقرایی زمانی صورت می گیرد که حرکت کره زمین از
حرکت کره مریخ یا یکی دیگر از کره های دورتر پیشی می گیرد و آنها را پشت سر
می گذارد او منظومه پیشنهادی خود را با جزئیات ریاضی آن عرضه کرد و در سال
1530 نظرات خود را در دستنوشته ای کوتاه خلاصه کرد و آن را برای دوستان و
دانشمندان عصر خود فرستاد با گذشت زمان کپرنیک نظرات دیگری بر دستنوشته خود
افزود. اطمینان وی به نظرات خود در مورد منظومه سیاره ای با شواهد جدیدتری
تقویت می شد. مثلا در مدتی حدود دو سال مریخ از یک شی قرمز روشن به چیزی
بسیار تاریکتر تبدیل شد.
منظومه سیاره ای که کره زمین را مرکز جهان می دانست برای این مشاهده ها
توضیحی نداشت. ولی کپرنیک می دانست که اگر مریخ و زمین هر دو با سرعتی
متفاوت به گرد خورشید بچرخند در برخی اوقات به هم نزدیکتر می شوند و در این
صورت مریخ روشنتر به نظر می رسد و در زمانی دیگر زمین و مریخ دورتر از هم
قرار می گیرند و مریخ کم نورتر دیده می شود. کپرنیک مدارک خود را برای بیان
منظومه سیاره ای که خورشید مرکز آن بود جمع آوری کرد در آن زمان خکومت و
مقامات مذهبی افکار اسای و جدید را از ترس ایجاد نا آرامی اجتماعی بر نمی
تابیدند. به همین سبب کپرنیک 13 سال برای اقدامی خطرناک در ارسال کتاب گردش
افلاک آسمانی به چاپخانه در تردید ماند. نخستین نسخه این کتاب در 24 مه
1543 زمانی که وی شدیدا بیمار و بستری بود از چاپ درآمد یک نفر از دوستانش
این نسخه چاپ شده را در دستش گذاشت و همان روز او درگذشت.
کتاب کپرنیک کیاس و سالیوس درباره ساختمان بدن انسان که ان هم در سال 1543 منتشر شد نشانه ای از شروع علم جدید بود.