طالبان به معنای طلبهها (جمع: طلاب)، نام گروهی از شبه نظامیان مخالف
دولت افغانستان است که دارای عقاید دگم مذهبی و وابسته به مکاتب حنفی و
وهابی در دین اسلام و باورهای قبیلههای (پشتونوالی) است.
طالبان در افغانستان و جهان عرب به کسانی گفته میشود که در مکاتب و مدارس دینی تعالیم اسلامی را فرا میگیرند.
پیدایش
در ده اکتبر سال ۱۹۹۴ میلادی در اوج جنگهای داخلی افغانستان گروهی
وارد منطقه سپین بولدک ولایت قندهار در جنوب افغانستان شدند و نام خود را
«تحریک اسلامی طلبای کرام» نهادند. در میان رهبران طالبان اعرابی وهابی از
عربستان سعودی وجود دارد. حمایتهای مکرر و پنهان عربستان سعودی و آمریکا
از طالبان ادامه داشت و آنها با شعار جهاد با شرک و کفر و اینکه هر کس
کشته شود به بهشت خواهد رفت به زودی پیروان زیادی از افغانستان و پاکستان
پیدا کردند.
پیشروی سریع
طالبان بزودی مناطقی در جنوب افغانستان را که زیر تسلط دولت مجاهدین
به رهبری برهانالدین ربانی بود اشغال نمودند آنها یک ماه و دو روز پس از
اعلام موجودیت ولایت قندهار چهارمین ولایت مهم افغانستان را تصرف کردند.
طالبان به پیشرویهای خود ادامه میدادند و تعدادی از ولایات را بدون جنگ
یکی پس از دیگری را اشغال مینمودند که به ترتیب ولایات دیگری میدان وردک،
لوگر، خوست، هرات، جلال آباد و کابل رابا اندک درگیریهای تا تاریخ ۲۶
سپتامبر ۱۹۹۶ به تصرف خود در آوردند.
ورود به کابل
طالبان ۲۶ سپتامبر ۱۹۹۶ کابل پایتخت افغانستان را تصرف کردند. آنان به
محض ورود دکترمحمد نجیبالله احمدزی، رئیس جمهوری پیشین افغانستان و
برادرش شاهپور احمد زی را کشتند و جنازه هایشان را در چهارراه آریانا در
نزدیکی ارگ ریاست جمهوری افغانستان به نمایش گذاشتند. سپس به تدریج سه
چهارم خاک افغانستان را متصرف شدند.غزنیه نیز تصرف شد .
امارت اسلامی
طالبان سپس نام حکومت خود را امارت اسلامی افغانستان گذاشتند و
تشکیلات خود را از طریق رادیو افغانستان اعلان نمودند. کشورهای پاکستان،
امارات متحده عربی و عربستان سعودی تنها سه کشوری بودند که طالبان را به
رسمیت شناختند.
حلقه رهبری
حلقه رهبری طالبان را کسانی تشکیل میداد که تعدادی از آنان هیچ گاه
دیده نشدند و با رسانه صحبت نکردند و تصویری از آنان مشاهده نشدهاست.
در مجموع رهبری طالبان در آنزمان را میتوان به سه قسمت تقسیم کرد
۱ - طلاب = کسانیکه رهبری اصلی را به عهده داشتند (به زعامت ملا عمر)
۲ - آنهائی که دیدی باز تر نسبت به قضایا داشنتد (به رهبری ملا احسان الله)
۳ - میانهروها که شمارشان کمتر بود و نقش عمدهای در قضایای بزرگ
سیاسی نیز نداشتند، زیرا شاید در صورت میانه روی منافعشان به خطر
میافتاد.
در مجموع افراد زیر حلقه رهبری طالبان را تشکیل میدادند.
ملامحمد عمر (رهبر کل)
اعضای شورای داخلی
ملا محمد ربانی
ملا احسان الله
ملا محمد
ملا عباس
ملا پاسانی
اعضای شورای مرکزی
ملا محمد حسن
ملا نورالدین
ملا وکیل احمد
ملا شیرمحمدملنگ
ملا عبدالرحمن
ملا عبدالحکیم
سرداراحمد
حاجی محمد غوث
معصوم افغانی
طالبان به تدریج افراد زیر در پستهای زیر تعیین نمودند.
رهبر اصلی (ملا محمد عمر)
رئیس شورای کابل (ملا حمد ربانی)
رهبر سیاسی لوگر (ملا محمد غوث)
مسئول سواره مناطق اشغالی (ملا احسان الله)
والی قندهار (ملا محمد حسن)
والی هرات (ملا یارمحمد)
والی پکتیا (ملا کرامت الله)
وزیر خارجه (ملا شیر محمد استانکزی)
رئیس بانک (ملا احسان الله احسان)
وزیر اطلاعات و فرهنگ (ملا امیر خان متقی)
رئیس امنیت ملی (ملا فاضل احمد)
نماینده در سازمان ملل (حامد کرزی) (مورد پذیرش کرزی واقع نشد)[نیازمند منبع]
وزیر پلان (قاری دین محمد)
وزیر مهاجرین (ملا عبدالرقیب)
حکومتی متفاوت
تعدادی از مردم افغانستان به علت خستگی از جنگهای داخلی طالبان را
ترجیح میدادند. اما طالبان با دیدگاهی بسته و افکاری متفاوت با محیط و
جهان برخورد کردند و به نوعی با بازگشت به نگرشهای مذهبی و با زیر فشار
قرار دادن مردم موجبات نارضایتی قشر کثیری از مردم افغانستان را فراهم
ساختند. آنها نام حکومت افغانستان از جمهوری اسلامی به (امیرنشین) (امارت
اسلامی افغانستان) تبدیل نموده و رهبر خود (ملا محمد عمر) را به عنوان
امیرالمومنین معرفی نمودند. قطع نامههای مکرر شورای امنیت را نادیده
گرفتند و تعدادی از خارجیان را اخراج نمودند. حکومت طالبان با رادیو،
تلویزیون، موسیقی، نقاشی، مجسمه سازی و آثار هنری مخالف بودند و مجسمههای
بودا در بامیان را که از جمله غنائم فرهنگی و باستانی افغانستان بود را
منهدم ساختند.
آنها به زنان نیز اجازه نمیدادند تا به تنهای از خانههایشان بیرون
شوند. مجازات لواطکاران و زناکاران مرگ بود و کسانی که دزدی مینمودند
دستشان باید قطع میشد. مردم را بزور از مغازههایشان به مساجد برای ادای
نماز میفرستادند. ریش مردان را در نظام طالبانی باید بلند میبود و موهای
سرشان را میبایست کوتاه مینمودند هر چند طالبان پخش هرگونه اخبار مبتنی
بر اختلاف میان این گروه را پنهان نگه میداشتند، اما گاهی خبرهایی از
ایجاد اختلافات میان تندروان و میانه روان تراوش میکرد.
اتهام به طالبان
گروههای مخالف طالبان همواره، سعی بر این داشتند تا جهانیان را متوجه
این موضوع بسازند که طالبان از سوی سازمان استخباراتی پاکستان رهبری
میشوند، در حالیکه این اتهام مدام از سوی طالبان رد گردید و در عین حال
پاکستان بزرگترین دوست طالبان شناخته میشد. گروههای مجاهدین به این
عقیده بودند که پاکستان به خاطر عدم توجه دولتهای افغان به خط دیورند حاضر
به مشاهده امنیت و حاکمیت یک دولت مقتدر در افغانستان نیستند.
طالبان و بن لادن
بن لادن اصلیت عربستان سعودی. پدر وی ۵۷ فرزند داشت. بن لادن سرمایه
دار مخالف حکومت عربستان سعودی به بهانه کمک به طالبان یک سال بعد از
استقرار نظام طالبان با هواپیمای شخصی خود وارد جلال آباد شد و مورد
استقبال مقامات طالبان قرار گرفت. در پی حملات تروریستی به برخی از
قرارگاههای نیروهای آمریکائی در برخی از کشورها در آفریقا و آسیا، ایالات
متحده بن لادن را مسئول این حملات عنوان نمود. هنوز برخی بر این عقیدهاند
که انفجارات سیاست خاص آمریکا برای مخدوش ساختن افکار مردم جهان بودهاست
و اسامه بن لادن دست پرورده نظام ایالات متحده بوده ولی در عوض این
اظهارات از سوی هواداران و اطرافیان بن لادن همواره به شدت رد شدهاست.
طالبان و حمله تروریستی یازده سپتامبر
حمله تروریستی یازده سپتامبر به نوعی طالبان را با یک مشکل جدید روبرو
ساخت. آمریکا در یک اقدام عاجل اسامه بن لادن رهبر گروه اسلام گرای
القاعده را مسئول این حملات عنوان کرد و از گروه طالبان خواست تا وی را در
اولین فرصت به آمریکا تحویل دهد، اما طالبان به هیچ وجه حاضر به تحویل
اسامه بن لادن به آمریکا نشدند.
شکست طالبان
با وقوع حادثه تروریستی یازدهم سپتامبر و عدم تسلیم بن لادن به آمریکا
از سوی طالبان، بهانه حمله به افغانستان در اختیار آمریکا قرار گرفت.
ایالات متحده آمریکا به تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۰۱ به افغانستان حمله نمود طالبان
با همکاری اعضای جبهه مخالف طالبان (مجاهدین سابق) شکست خوردند و حامد
کرزی رئیس جمهور دولت موقت افغانستان گردید.
پیدایش مجدد
طالبان پس از مدتی کوتاه مجدداً اعلان موجودیت نموده و با حاکمیت
افغانستان مخالفت ورزیدند. دولت افغانستان این بار نیز پاکستان را به
حمایت پی در پی از طالبان متهم نمود. طالبان در ظهور مجدد خود بیشتر در
مناطق جنوبی افغانستان، با نیروهای بین المللی و افغان درگیر شدند. مناطق
جنوبی افغانستان هم اینک صحنه نبردهای خونین میان شبه نظامیان طالبان و
نیروهای ناتو و افغان است.
http://fa.wikipedia.org/wiki/طالبان