پایان هفتصد سال نبرد

مدیران کل انجمن تاریخ عضویت : 2011-02-27

امپراتورى عثمانى و نبرد
سرنوشت
روند سقوط دولت عثمانى در اواخر قرن نوزدهم شروع
شده بود اما سیاستهاى اروپاییان سبب دوام آوردن این دولت شد تا آنکه در ۱۹۱۴ جنگ
بین الملل اول مانند گردابى دولتهاى بسیارى را در خود فرو برد.
ترکیه در اوایل
جنگ، نقشى بیطرفانه داشت اما در نهایت به دلیل تضاد شدید منافع با روسها مجبور به
مداخله در جنگ شد؛ حال آنکه این نبرد آخرین نبرد دولت عثمانى پس از ۶۲۳ سال تاریخ
سیاسى و دیدن ۳۷ سلطان بود.
عثمانى که هنوز تغییر شرایط تاریخ را قبول نداشت، در
کلیه جبهه ها کار را با تهاجم شروع کرد.
پایان هفتصد سال نبرد 002-ottoman_empire

انور پاشا ژنرال معروف ترک در اواسط سال ۱۹۱۴ با
سپاهى کامل به قفقاز تاخت تا روسها را که در جبهه غرب گرفتار بودند، به دام
بیندازد. نتیجه این حمله نابودى کامل ارتش ترک بود.
جمال پاشا حاکم سوریه نیز
قصد فتح مصر از طریق صحراى سینا را داشت اما موفق نشد و عقب نشینى کرد. در این میان
ترکها بهترین مقاومت را نشان دادند و در بسفور و داردانل ایستادگى کردند و سرانجام
نیز اجازه ندادند کمکهاى متفقین به روسیه برسد. انگلستان در آوریل ۱۹۱۵ با نقشه
وینستون چرچیل براى نجات روسیه اقدام به اعزام نیرو به داردانل کرد. چرچیل با دقت
برنامه اى را طرح کرد که در آن طى یک نبرد دریایى و با کمک « اندک نیروهاى زمینى»
دو تنگه اطراف دریاى مرمره به روى سپاهیان انگلیسى باز مى شد. اما سرفرماندهى ارتش
بریتانیا طرح را به نبردى زمینى تبدیل کرد و در نهایت تصمیم به حمله بزرگ زمینى به
گالیپولى گرفت.
اینجا بود که نام مصطفى کمال در تاریخ جهان مطرح شد. وى توانست
با فرماندهى مناسب نیروهاى ترک، در ماه هاى پایان سال ۱۹۱۵ با دو تهاجم بزرگ ارتش
بریتانیا را در هم بکوبد. شکست گالیپولى تنها پیروزى بزرگ عثمانى در انگلستان بود و
به عثمانى ها فرصت داد تا به تجدید قوا بپردازند.
در ۱۹۱۶ روسها با حمله به جبهه
قفقاز فشار سنگینى به استحکامات ارزروم وارد کردند و اگر انقلاب ۱۹۱۷ رخ نمى داد،
روسیه از جبهه آسیا، ترکیه را تسخیر مى کرد اما چنانچه گفته شد، انقلاب اکتبر سقوط
عثمانى را چند سال به عقب انداخت.
در شرق خاورمیانه، انگلستان با سرعت نیروهاى
عثمانى را از میدان به در کرد. نیروهاى بریتانیا پس از فتح بغداد در امتداد رود
دجله پیشروى کردند.

پایان هفتصد سال نبرد 005-army

یکبار دیگر نیروهاى مصطفى کمال در بلندیهاى حلب
مانع دستیابى سپاههاى انگلیسى اعزامى از فلسطین ، سوریه، عراق و حجاز به خاک اصلى
عثمانى (ترکیه) شدند.
در اکتبر ۱۹۱۸ عثمانى به همراه آلمان و اتریش پیمان صلح را
پذیرفت. نتیجه نبرد بین الملل اول براى عثمانى از دست دادن کل متصرفات آسیایى،
اروپایى و آفریقایى این کشور بود.
سوریه و لبنان به اشغال فرانسه ، اردن و عراق
به اشغال انگلیس ، حجاز (عربستان) در اختیار اعراب و فلسطین به اشغال یهودیان
درآمد. در جنوب اروپا انبوهى از دولت هاى کوچک ایجاد شد و دست آخر اینکه خاک اصلى
عثمانى در آسیاى صغیر که امروز ترکیه خوانده مى شود، در زیر چکمه هاى سربازان
اروپایى باقى ماند.
این وضع براى افسران جوان عثمانى و جمهوریخواهان ترک قابل
تحمل نبود. اگرچه آنها مى دانستند عظمت عثمانى دیگر قابل بازگشت نیست اما قبول این
نکته براى آنها ممکن نبود که «شمشیر قهر خدا» (اروپاییان در قرون شانزده و هفده
معتقد بودند خدا ، عثمانیان را به دلیل فراموش کردن معنویات، براى مجازات آنها
فرستاده است) چگونه اکنون حتى مالک بر پایتخت ۵۰۰ ساله خود نیست.

ورود یونان
به عرصه نبرد
در ماه مه ۱۹۱۹ ، ۲۰ هزار سرباز یونانى در بندر
ازمیر پیاده شدند. ترک ها و یونانى ها از نظر تاریخى حداقل ۶۰۰ سال سابقه مبارزاتى
داشتند (این وضعیت هم اکنون نیز جریان دارد) در ۱۴۵۳ سلطان محمد فاتح براى همیشه
یونان را از فهرست کشورهاى قدرتمند حذف کرد. در نبردهاى اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن
۲۰ نیز یونانیان همواره پاى ثابت نبرد با عثمانى بودند. اکنون حضور یونانیان در
بندر ازمیر ترکیه براى میهن پرستان ترک قابل قبول نبود. اما یونانیها از ضعف سلطان
محمد ششم استفاده کرده و در سواحل آناتولى غربى پیشروى
کردند.

آوریل
۱۹۲۰
مصطفى کمال که رهبرى مخالفان حکومت عثمانى را برعهده گرفته
بود، از سلطان خواست از قدرت استعفا کند، اما سلطان محمد ششم آنها را «مشتى شورشى»
خواند و بى اعتنا به اعتراضات عمومى در ۱۰ اوت ۱۹۲۰ پیمانى را امضا کرد که ضامن
قطعه قطعه شدن عثمانى بود.

مرگ
امپراتورى ۷۰۰ ساله
در شهرى کوچک به نام سور (Sevre) پیمانى بین
متفقین و عثمانى بسته شد که نابودى امپراتورى قدیمى عثمانى را رقم زد. در این
پیمان، عثمانى باید از کلیه متصرفات اروپایى خود بجز اسلامبول (قسطنطنیه) صرف نظر
مى کرد و از تمامى ادعاهاى خود در خاورمیانه نیز دست بر مى داشت.نتیجه این امر کاهش
وسعت امپراتورى به کمتر از ۲۰ درصد سال ۱۹۱۴ بود. در این زمان امپراتورى عثمانى
قریب به ۳ میلیون کیلومتر مربع وسعت داشت اما پس از پیمان سور این رقم به ۶۰۰ هزار
کیلومتر رسید.
پایان هفتصد سال نبرد 003-Ottoman%20Empire%20map

پایان هفتصد سال نبرد 003-Ottoman%20Empire%20map

براى پى بردن به وسعت امپراتورى عثمانى در قرن
هفدهم ، کافیست به کشورهاى اشغال شده توسط آن دولت اشاره شود. آسیاى صغیر، صربستان
، بلغارستان، مقدونیه ، یونان، مجارستان ، الجزایر ، مولداوى، سوریه ، عراق، اردن ،
لبنان، مصر، فلسطین ، لیبى، کرت، قبرس، کریمه، عربستان ، یمن ، شمال دریاى سیاه که
در مجموع سرزمینهایى به وسعت ۶ تا۷ میلیون کیلومتر مربع را از ۳ قاره آسیا، اروپا و
آفریقا شامل مى شدند.

پایان هفتصد سال نبرد 004-istanbool

قیام ملى
گرایان ترک
ملى گرایان ترک از طرفى بدون دریافت هرگونه امتیازى
شاهد تجزیه شدن امپراتورى عثمانى بودند و از سوى دیگر مشاهده مى کردند که حتى خاک
مورد توافق در پیمان سور نیز مورد تاخت و تاز متفقین بویژه یونان است.
آنها به
رهبرى کمال پاشا ناگهان به قواى متفقین در آناتولى حمله بردند و نیروهاى اروپایى را
با ضربات سنگین خود دچار مشکل کردند.در سپتامبر ۱۹۲۲ نیز پس از انجام چند نبرد
خونین با نیروهاى یونانى در ازمیر، آنها را مجبور به عقب نشینى از بندر
ازمیرکردند.
شکست یونان در ۱۹۲۲ براى مردم یونان بسیار سنگین بود تا آنجا که این
شکست را به گردن پادشاه آن کشور انداختند، در نتیجه کنستانتین در سپتامبر ۱۹۲۲ از
سلطنت کناره گیرى کرد.در ۱۹۲۳ مصطفى کمال ریاست جمهورى ترکیه را به عهده گرفت و در
مارس ۱۹۲۴ بطور رسمى خلافت را ملغى اعلام کرد.
پایان هفتصد سال نبرد 006-Mustafa-Kemal

نتیجه
نبرد
سقوط امپراتورى عثمانى ملقب به مرد بیمار اروپا در ۱۹۲۳ ،
پایان ۷۰۰ سال نبرد بود.
پایان جنگ اول جهانى مرگ ۳ امپراتورى را با خود به
همراه داشت. اتریش - هنگرى، امپراتورى تزارى و امپراتورى عثمانى.
اگرچه عثمانى
از اواخر قرن نوزده حضورى «شبح گونه» در عرصه سیاسى داشت اما بعدها ثابت شد، همین
حضور «شبح گونه» با ارزش بوده است. آنجا که کشورهاى فرانسه، انگلیس و ایتالیا به
گونه اى برق آسا ۱۰ پایتخت مهم اسلامى را فتح مى کنند و معمارى جدیدى را براى
خاورمیانه و شمال آفریقا رسم مى کنند.
نقشه اى که آنها در ۱۹۲۴ براى منطقه ترسیم
مى کنند، هنوز پس از ۸۰ سال به قوت خود باقى است. پایان هفتصد سال نبرد 91135

» نبرد کورسک
» نبرد دره بقاع
» عکس از تماشایی ترین مناطق پایان دنیا!!
» پایان هنرپیشه ای به نام گلشیفته فراهانی + تصاویر
» نبرد یوم کیپور